ग्रंथपरिचय | प्रा. विठ्ठल बरसमवाड
आईच्या अस्तित्वाचा ठाव घेणाऱ्या अनेक पुरस्कारप्राप्त अनन्यता या काव्यसंग्रहातून आईच्या आठवणीने डोळे पाणवतात. या काव्यसंग्रहाला मानवतेचा वास, संस्कृतीचा साज आणि ममतेची आस आहे. जगातील प्रत्येक व्यक्तीला वाढविण्यात मातेचे मोठे योगदान असते. आयुष्यभर मातेच्या प्रती कृतज्ञता भाव आपल्या प्रत्येकाच्या अंत:करणात असतो. फुलांनी भरलेली मालती जरी झाकून ठेवली तरी तिचा सुगंध दरवळतो.
असा हा काव्यसंग्रह सरोज प्रभाकर आल्हाट यांनी लिहिला. “स्वामी तिन्ही जगाचा आईविना भिकारी” म्हणतात कारण आई ही मुलांची पहिली गुरु, आईमुळेच आपण हे जग पाहू शकलो, म्हणून या ५० कविता त्यांनी आईबद्दल लिहिल्या आहेत. प्रत्येक कविता आशयपूर्ण असून आई, मावशी आणि स्वतः या तीन नात्यावर काव्यसंग्रह आधारलेला आहे. घरात आई नसल्यानंतर मुलांची काय अवस्था होते, हे या काव्यसंग्रहातून प्रतिबिंबित होते. आई आणि मुलगी यांना जोडणारा हा दूवा आहे. जीवनाच्या वळणावर ही आईच मैत्रीणसुद्धा बनते. तुझी रिकामी खाट, हाक मारते रोजच या कवितेतून आईबद्दल असणारा जिव्हाळा, प्रेम, आपुलकी, माया, ममता आपणाला दिसते. म्हणून हा भावनिक व आईचे जीवनातील महत्त्व जाणणारा उत्कृष्ट काव्यसंग्रह आहे.
हे लिहिताना डोळ्यातून अश्रू येतात. खरोखरच आईच्या नंतर आपले जग पोरकेपणाचे होते. हे या काव्यसंग्रहातून सिद्ध होते. वयात येताना छोट्याशा कानगोष्टी आई आपल्या लेकीला कसे वागावे? कसे राहावे? तू आता मोठी झाली हे सांगून सक्षम महिला बनविले आहे. कवयित्री पुढे म्हणतात, अल्बम चाळताना तुझ्या मोहक सौंदर्याची भुरळ पडलेलं प्रत्येक पान या काव्यातून गतकाळ आठवतो, ती आपले नाते सांगते. तुझे सौंदर्य किती छान होते, म्हणून हा काव्यसंग्रह साहित्यिकाच्या मनाला भावतो, पुन्हा पुन्हा वाचन करावे असे अर्थपूर्ण यमक आहेत.
चिखल भरल्या डोहातही तोल सांभाळणारी माझी माय…खरोखरच होती, आज बऱ्याच जणांना तोल आणि तोंड सांभाळता येत नाही. पण कवयित्रीची आई दोन्ही सांभाळत होती, म्हणून या काव्यसंग्रहातून आईच्या आठवणी तिने केलेले संस्कार, दिलेली माया, ममता, आपुलकी, वात्सल्य जीवातजीव असेपर्यंत विसरू शकणार नाही. आई म्हणजे सात्विकता, प्रीती, मधुमालती, दुधावरची साय, स्पर्शबिंदू असे नाना शब्द काव्यसंग्रहात दिलेली आहेत.
ना चिठ्ठी ना कोई सन्देश,
जाने वो कौन सा देश!
जहाँ तुम चले गऐ,
इस दिल पे लगा के ठेस!
या गीताप्रमाणे कवयित्रीला आपल्या आईचे दुःख सहन होत नाही. सामाजिक कार्यकर्त्या म्हणून त्यांना आठवले साहित्य पुरस्कार, बाबा पद्मजी पुरस्कार, स्वानंद काव्य पुरस्कार, राष्ट्र मित्र पुरस्कार, युवा पुरस्कार, अभिनव खानदेश प्रेरणादायी महिला पुरस्कार कवयित्री शांता शेळके पुरस्कार, शिवछत्रपती प्रेरणा समाजरत्न पुरस्कार, आयडॉल महाराष्ट्र पुरस्कारांनी गौरवलेली आहे.
त्यांचा पिंड हा समाजसेवेसाठीच जणू काही तयार झाला असून, दलित, वंचित, पीडित, शोषित, आदिवासी, बालकल्याण परिचय, आरोग्य समस्या, वीटभट्टी, कुष्ठरोगी, ऊसतोड कामगार, एड्सग्रस्त आदी घटकासाठी समाजाभिमुख विकासात्मक कार्य त्यांच्या हातून तीस वर्षापासून अविरतपणे सुरु आहे.
पुणे, अहमदनगर येथून आकाशवाणी वरून मुलाखती प्रबोधनपर व्याख्याने त्यांनी दिलेली आहेत. त्यामुळे त्यांच्या अनन्यता हा काव्यसंग्रह महाराष्ट्राच्या कानाकोपऱ्यात पोहोचलेला आहे. म्हणून हा काव्यसंग्रह सर्वांनी वाचन करावा ही अपेक्षा.
असा हा काव्यसंग्रह आईच्या अस्तित्वाचा ठाव घेतो. प्रा.डॉ.मिलिंद कसबे यांची अभ्यासपूर्ण बहारदार प्रस्तावना लाभली आहे. नाशिकचे प्रकाशक जगदीश नरसिंघानी यांनी हा प्रकाशित केला आहे. मुखपृष्ठ सुप्रसिद्ध चित्रकार श्रीधर अंभोरे यांचे तर मुद्रण दी लेप्रसी मिशन, व्होकेशनल ट्रेनिंग सेंटर, हिरावाडी रोड कॉर्नर जुना आडगांव नाका, पंचवटी, नाशिक यांनी केले आहे. विशेष म्हणजे समाजातील दीनदुबळ्या, वंचित, अनाथ, दुर्बल घटक या सर्वांना मोफत देण्यासाठी हा काव्यसंग्रह छपाई केलेला आहे. ही गोष्ट मनाचे औदार्य दाखवणारी आहे.
(परिक्षक विठू माऊली प्रतिष्ठान, खैरकावाडी ता. मुखेड, जि.नांदेडचे अध्यक्ष आहेत)
संपर्क : 9921208563
हे ही वाचा : Cast Census:जातनिहाय जनगणना करून आरक्षणाची ५० टक्क्यांची मर्यादा उठविण्याच्या मागणीसाठी भारतीय कम्युनिस्ट पक्षाची निदर्शने
About The Author
Discover more from Rayat Samachar
Subscribe to get the latest posts sent to your email.
