नवी दिल्ली | ३ जुलै | प्रतिनिधी
(World news) भारताचे प्रधानमंत्री नरेंद्र मोदी यांना घाना सरकारने त्यांच्या विशिष्ट नेतृत्व आणि जागतिक प्रभावासाठी ‘ऑर्डर ऑफ द स्टार ऑफ घाना’ हा प्रतिष्ठित पुरस्कार प्रदान केला. घानाचे राष्ट्रपती जॉन ड्रामानीसी महामा यांनी औपचारिक समारंभात हा पुरस्कार प्रदान केला. हा पुरस्कार १४० कोटी भारतीयांच्या वतीने स्वीकारताना मोदी यांनी भारत-घाना मैत्री, तरुणांच्या आकांक्षा आणि सांस्कृतिक विविधतेला समर्पित केला. हा त्यांचा २४ वा आंतरराष्ट्रीय पुरस्कार आहे, ज्यामुळे भारताचा जागतिक प्रभाव पुन्हा एकदा अधोरेखित झाला.
(World news) ‘ऑर्डर ऑफ द स्टार ऑफ घाना’ हा घानाचा दुसऱ्या क्रमांकाचा सर्वोच्च राष्ट्रीय पुरस्कार आहे, जो १९६० मध्ये घानाचे पहिले राष्ट्रपती डॉ. क्वामे न्क्रूमा यांच्या नेतृत्वाखाली स्थापन झाला. हा पुरस्कार घानाच्या प्रगतीसाठी किंवा हितासाठी महत्त्वपूर्ण योगदान देणाऱ्या व्यक्तींना दिला जातो. यामध्ये घानाचे नागरिक तसेच परदेशी व्यक्तींचा समावेश होतो. २००८ पर्यंत हा घानाचा सर्वोच्च पुरस्कार होता, परंतु ‘ग्रँड ऑर्डर ऑफ द स्टार अँड ईगल्स ऑफ घाना’च्या स्थापनेनंतर तो दुसऱ्या क्रमांकावर आला.
(World news) कम्पॅनियन (CSG), ऑफिसर (OSG) आणि मेम्बर (MSG). मोदी यांना ‘ऑफिसर ऑफ द ऑर्डर ऑफ द स्टार ऑफ घाना’ हा सन्मान मिळाला आहे. पुरस्कारासोबत सात-बिंदूंच्या ताऱ्याच्या आकाराचा मेडल, घानाच्या राष्ट्रीय ध्वजाच्या रंगांचा सॅश आणि राष्ट्रीय चिन्ह असलेली पेंडंट दिली जाते.
हा पुरस्कार घानाच्या राष्ट्रीय गौरवाचे प्रतीक आहे. यामुळे घाना आणि इतर देशांमधील मैत्रीपूर्ण संबंधांना चालना मिळते. यापूर्वी क्वीन एलिझाबेथ II, किंग चार्ल्स III आणि ब्राझीलचे माजी राष्ट्रपती लुला दा सिल्वा यांसारख्या मान्यवरांना हा पुरस्कार मिळाला आहे. मोदी यांना हा पुरस्कार मिळणे हे भारत आणि घाना यांच्यातील दृढ मैत्रीचे आणि परस्पर सहकार्याचे द्योतक आहे.
मोदी यांच्या नेतृत्वाखाली भारताने जागतिक मंचावर आपले स्थान भक्कम केले. त्यांच्या परराष्ट्र धोरणामुळे भारत-आफ्रिका संबंध, विशेषतः घानासोबतचे संबंध, अधिक दृढ झाले आहेत. या पुरस्काराच्या माध्यमातून घाना सरकारने मोदींच्या नेतृत्वाला आणि भारताच्या प्रगतीला सलाम केला आहे. मोदी यांनी हा पुरस्कार स्वीकारताना भारत-घाना मैत्रीला आणि तरुणांच्या आकांक्षांना समर्पित केले, ज्यामुळे दोन्ही देशांमधील सांस्कृतिक आणि आर्थिक सहकार्याला प्रोत्साहन मिळेल.
हा पुरस्कार भारत आणि घाना यांच्यातील मैत्रीपूर्ण संबंधांचे प्रतीक आहे. भारताने घानाला शिक्षण, तंत्रज्ञान आणि आर्थिक विकासात सहकार्य केले आहे. या पुरस्कारामुळे दोन्ही देशांमधील सहकार्य आणखी वाढेल, अशी अपेक्षा आहे.
मोदी यांना मिळालेला हा पुरस्कार प्रत्येक भारतीयासाठी अभिमानाचा क्षण आहे. हा सन्मान भारताच्या जागतिक प्रभावाचे आणि आपल्या नेत्याच्या नेतृत्वाचे प्रतीक आहे. रयत समाचारच्या वाचकांना हा पुरस्कार भारताच्या प्रगतीचा आणि आंतरराष्ट्रीय मंचावरील यशाचा उत्सव वाटेल.
घाना आणि भारत यांच्यातील संबंध दीर्घकालीन आणि मैत्रीपूर्ण आहेत, जे ऐतिहासिक, सांस्कृतिक आणि आर्थिक आधारांवर उभे आहेत. स्वातंत्र्य चळवळ आणि नेहरू-नक्रुमा मैत्री हा महत्वाचा भाग आहे. घाना हा १९५७ मध्ये स्वतंत्र झालेला पहिला उप-सहारा आफ्रिकन देश आहे. घानाचे पहिले राष्ट्रपती क्वामे नक्रुमा आणि भारताचे पहिले प्रधानमंत्री जवाहरलाल नेहरू यांनी असंलग्न चळवळ (Non-Aligned Movement) आणि पॅन-आफ्रिकनवादाला चालना देण्यासाठी एकत्र काम केले.
महात्मा गांधींच्या अहिंसक चळवळीचा नक्रुमा यांच्यावर प्रभाव होता, ज्यामुळे दोन्ही देशांमध्ये वैचारिक साम्य निर्माण झाले. भारत आणि घाना यांच्यात उच्चस्तरीय राजनैतिक संवाद आहे. दोन्ही देश असंलग्न चळवळ आणि राष्ट्रकुल (Commonwealth) यांचे सदस्य आहेत. भारताने घानामध्ये आपले दूतावास १९५७ मध्ये स्थापन केले, तर घानाने १९६२ मध्ये नवी दिल्लीत आपले उच्चायोग स्थापन केले. २०१६ मध्ये भारताचे प्रधानमंत्री नरेंद्र मोदी यांनी घाना भेट दिली, ज्यामुळे द्विपक्षीय संबंधांना आणखी बळकटी मिळाली.
भारत हा घानाचा एक महत्त्वाचा व्यापारी भागीदार आहे. २०२२-२३ मध्ये दोन्ही देशांमधील व्यापार अंदाजे २.५ अब्ज डॉलर होता. भारतातून घानाला वाहने, औषधे, यंत्रसामग्री आणि कापड निर्यात होतात, तर घाना भारताला सोने, कोको आणि काजू निर्यात करतो.
घानामध्ये अनेक भारतीय कंपन्या, विशेषतः टाटा, अशोक लेलँड, आणि आयटीसी यांनी गुंतवणूक केली आहे. याशिवाय, आयटी आणि फार्मास्युटिकल्स क्षेत्रातही भारताची उपस्थिती आहे. भारताने घानामध्ये आयटी प्रशिक्षण केंद्रे स्थापन केली आहेत, जसे की इंडिया-घाना कोफी अन्नान सेंटर ऑफ एक्सलन्स इन आयटी. भारताने इंडियन टेक्निकल अँड इकॉनॉमिक कोऑपरेशन (ITEC) अंतर्गत घानाच्या सरकारी कर्मचाऱ्यांना प्रशिक्षण दिले आहे.
भारताने घानाला या प्रकल्पाद्वारे टेली-मेडिसिन आणि टेली-एज्युकेशन सुविधा प्रदान केल्या. भारताने घानाला रस्ते, रेल्वे आणि ऊर्जा प्रकल्पांसाठी कमी व्याजदरात कर्ज उपलब्ध करून दिले आहे. घानामध्ये भारतीय सांस्कृतिक केंद्र आहे, जे योग, भारतीय नृत्य आणि सांस्कृतिक कार्यक्रमांचे आयोजन करते. बॉलिवूड चित्रपट आणि भारतीय संस्कृती घानामध्ये लोकप्रिय आहे. दोन्ही देशांमधील विद्यार्थ्यांचा आदान-प्रदान कार्यक्रमही सक्रिय आहे, ज्यामुळे घानाचे अनेक विद्यार्थी भारतात उच्च शिक्षणासाठी येतात.
भारत आणि घाना यांनी संयुक्त राष्ट्रसंघ, विश्व व्यापार संघटना आणि इतर आंतरराष्ट्रीय मंचांवर एकमेकांना पाठिंबा दिला आहे. दोन्ही देश दक्षिण-दक्षिण सहकार्याला प्रोत्साहन देतात आणि हवामान बदल, दहशतवाद आणि गरिबी निर्मूलन यासारख्या जागतिक मुद्द्यांवर एकत्र काम करतात. २०२३ मध्ये, भारताने घानाला कोविड- १९ संकटादरम्यान लस (Covishield) पुरवठा केला, ज्यामुळे वैद्यकीय सहकार्य वाढले. घानाने भारताच्या जी-२० अध्यक्षपदाला पाठिंबा दिला आणि आफ्रिकन युनियनच्या Sexually suggestive content (G20 मधील प्रवेश) मिळवण्यात भारताचा महत्त्वाचा वाटा आहे.
भारत आणि घाना यांच्यातील संबंध आर्थिक, सांस्कृतिक आणि राजनैतिक स्तरावर मजबूत आहेत. दोन्ही देश विकास, तंत्रज्ञान आणि शिक्षण क्षेत्रात सहकार्य वाढवत आहेत, ज्यामुळे भविष्यात हे संबंध आणखी दृढ होण्याची शक्यता आहे.
हे ही वाचा : Social | सामाजिक संघर्ष कमी करण्याचे ‘भिवंडी मॉडेल’; ‘खोपडे पॅटर्न’ : एक भारतीय प्रयोग, जागतिक मान्यता
