मुंबई | गुरुदत्त वाकदेकर
रविवारी २८ जुलै रोजी पॅरिस olympic games मधे मनू भाकरने कांस्यपदक जिंकून इतिहास रचला. हरियाणाची २२ वर्षीय नेमबाज चॅटॉरॉक्स नेमबाजी केंद्रात महिलांच्या १० मीटर एअर पिस्तूलच्या अंतिम फेरीत तिसरे स्थान मिळवून या खेळामध्ये पदक जिंकणारी पहिली भारतीय महिला नेमबाज ठरली. टोकियोच्या तीन वर्षांनंतर, भारतातील सर्वात प्रसिद्ध आणि प्रतिभावान नेमबाजांपैकी खेळाडूने तिची स्वप्ने पूर्ण केली आणि देशाला अभिमान वाटला. तिने जबरदस्त पुनरागमन करत कांस्यपदक जिंकले. महिलांच्या १० मीटर एअर पिस्तूल प्रकारात दक्षिण कोरियाच्या दोन खेळाडूंनी सुवर्ण आणि रौप्य पदक जिंकले. ओ ये जिनने २४३.२ गुणांसह सुवर्णपदक जिंकले आणि किम येजीने २४१.३ गुणांसह रौप्य पदक जिंकले.
मनू भाकरने पात्रता फेरीत तिसरे स्थान पटकावले होते. यासह तिने नेमबाजीत भारताचा १२ वर्षांचा पदकांचा दुष्काळही संपवला. २०१२ लंडन ऑलिम्पिकमध्ये गगन नारंग आणि विजय कुमार यांनी नेमबाजीत पदके जिंकली होती. नेमबाजीतील भारताचे हे पाचवे पदक आहे. मनूपूर्वी चारही खेळाडू पुरुष होते. ती राज्यवर्धन सिंग राठोड, अभिनव बिंद्रा, गगन नारंग आणि विजय कुमार यांच्या क्लबमध्ये सामील झाली.
नऊ महिन्यांपूर्वी मनू भाकरचा १० मीटर एअर पिस्तुलसाठी भारतीय संघात समावेशही नव्हता. गेल्या वर्षी ती हँगझोऊ आशियाई क्रीडा स्पर्धेत खेळली होती, पण या स्पर्धेसाठी ती संघात नव्हती. एशियाडपूर्वी मनू भाकरने मागील सर्व वाद विसरून प्रशिक्षक जसपाल राणा यांच्याशी हातमिळवणी केली, यामागचे एक कारण म्हणजे १० मीटर एअर पिस्तुलमध्ये पुन्हा वर्चस्व प्रस्थापित करणे. एशियाडनंतर मनूचे समर्पण आणि जसपालची साथ कामी आली. मनूने १० मीटर एअर पिस्तूलच्या ऑलिम्पिक संघातच स्थान मिळवले नाही तर शनिवारी पात्रता फेरीत ५८० असा जागतिक दर्जाचा स्कोअर करून तिसरे स्थान मिळवून या स्पर्धेच्या अंतिम फेरीतही प्रवेश केला.
मनूने ५० हून अधिक आंतरराष्ट्रीय आणि ७० राष्ट्रीय पदके जिंकली आहेत. २०२१ च्या ऑलिम्पिकमध्ये ती सातव्या स्थानावर राहिली. २०२३ मध्ये मनूने आशियाई क्रीडा स्पर्धेत सुवर्णपदक जिंकले होते. पॅरिस ऑलिम्पिकमध्ये अनेक वैयक्तिक स्पर्धांमध्ये भाग घेणारी २१ सदस्यीय भारतीय नेमबाजी संघातील ती एकमेव खेळाडू आहे. हरियाणातील झज्जर येथे जन्मलेल्या मनू भाकरने शालेय जीवनात टेनिस, स्केटिंग आणि बॉक्सिंगसह अनेक खेळांमध्ये भाग घेतला. बॉक्सिंग खेळताना मनूच्या डोळ्याला दुखापत झाली. यानंतर तिचा बॉक्सिंगमधील प्रवास संपला. तथापि, मनूला खेळाची वेगळी आवड होती, ज्यामुळे ती एक उत्कृष्ट नेमबाज बनण्यात यशस्वी झाली. आता तिने देशाचा गौरव केला आहे.
कधी कबड्डीच्या क्षेत्रात मनूने प्रवेश केला तर कधी कराटेमध्ये हात आजमावला. मनूने स्केटिंग, मार्शल आर्ट्स, कराटे, कबड्डी खेळण्याआधी नेमबाजीला आपली प्राथमिक पसंती म्हणून निवडले. वयाच्या १६व्या वर्षी, मनूने २०१८मध्ये आयएसएसएफ विश्वचषक स्पर्धेत भारताचे प्रतिनिधित्व केले आणि दोन सुवर्णपदके जिंकली. त्याच वर्षी मनूने कॉमनवेल्थ गेम्स आणि यूथ ऑलिम्पिक गेम्समध्ये भाग घेतला. मनूने दोन्ही स्पर्धांमध्ये सुवर्णपदके पटकावली.
मनूचे वडील राम किशन भाकर यांनी तिला नेहमीच पाठिंबा दिला. तिला कोणत्याही खेळात प्रगती करण्याची परवानगी होती. अनेक विद्यार्थ्यांप्रमाणे मनूलाही ती नववीत असताना डॉक्टर व्हायचे होते. ती सुरुवातीपासूनच खेळात चांगली होती पण तिचे मुख्य लक्ष अभ्यासावर होते. १०वीच्या वर्गात मनूच्या आयुष्याला वेगळे वळण लागले, जेव्हा वर्गात अव्वल झाल्यानंतर तिची नेमबाजीसाठी राष्ट्रीय संघात निवड झाली. तिचे प्रशिक्षक अनिल जाखड यांच्या सल्ल्यानुसार, मनूने नेमबाजीचा एक प्रयत्न केला आणि १६ वर्षांची असताना ११व्या इयत्तेत आयएसएसएफ विश्वचषक, राष्ट्रकुल खेळ आणि युवा ऑलिम्पिक स्पर्धेत सुवर्णपदक जिंकून स्वतःचे नाव कोरले.
